Zoekresultaten

Akkrum: tachtich jier frijheid

column sake p. roodbergen wy fiere dit jier dat it tachtich jier lyn is dat de dútske besettingslegers ferslein waarden yn west-europa. benammen troch de legers fan noard-amearika, kanada en ingelân. it wie it ein fan de f...

Akkrumer Bosk en Beammen

column sake p. roodbergen   tongersdei 18 augustus klokslach acht oere kaam de optocht yn akkrum oan. 116 beammen yn 75 kisten fan elk oardel ton (1500 kilo). beammen fan ferskate soarten mar allegearre leafbeammen mei blêd.   it b...

Appelvink

column sake p. roodbergen kersebiter (coccothraustes coccothraustes) de indrukwekkende appelvink (fries: kersebiter) en de even kleurige, maar veel kleinere goudvink hebben beide een echte kegelsnavel, geschikt om harde zaden te breken. de appelvink breekt met zijn extra forse s...

Argusvlinder en Keizersmantel: ferlies en winst

column sake p. roodbergen   mei ús deiflinters giet it, oer it algemien sprutsen, net goed. dêrmei bied ik gjin nijs. in typysk foarbyld fan ien fan dy flinters dêr’t it echt min giet is de argusflinter, in s...

Bargeblom en Barchjeblom

column sake p. roodbergen (rode klaver en gele lis) ien fan de tige aardige saken oan tal fan gewoane fryske blomplanten is de namme. opfallend faak binne dy nammen ûntliend oan de boerepleats fan eartiids. in soad plantenammen h...

Beamkrûper

(boomkruiper, certhia brachydactyla)   column sake p. roodbergen in pear wiken lyn brocht pier dijkstra fan akkrum in beamkrûper. dea, ûnder wat blêdeguod yn de tún. in raamslachtoffer, natuerlike dea? we witte it net. der mankearre sa te sjen n...

Beammen, de sande natoergids

column sake p. roodbergen   de earste helte fan maaie sil it wêze. de presintaasje fan myn nije natoergids. oer de beammen dizze kear. benammen de gewoane wylde beammen sa as dy yn ús lân foarkomme. beammen, dy’t n...

Brandgans

(paugoes, branta leucopsis) column sake p. roodbergen   ons land, liggend op de trekroute van heel veel vogels, is een ganzenparadijs. groene, grazige weiden voor overdag en rustig open water voor ’s nachts zijn in heel grote lijnen de b...

Columns Sake P. Roodbergen

De Ginkgo of Japanske nutebeam

column sake p. roodbergen yn de túnen fan coopersburg yn akkrum stiet aparte beam mei de namme ginkgo. ek wol himelbeam of tempelbeam. oarspronklik, sa wurdt oannommen, komt dizze beamsoart út sintraal-sina.   de bysûndere beam wurdt net mear y...

De Goudûle (Kerkuil)

column sake p. roodbergen   op 7 desimber fan it ôfrûne jier ferstoar johan de jong út beetstersweach, 81 jier âld. johan syn namme bliuwt ferbûn oan de radio-útstjoeringen foar omrop fryslân.   dêr die hy elke sneontemoarn ferslach fan a...

De Houtbij (Xylocopa violacea)

column sake p. roodbergen   zo nu en dan levert de natuur een verrassing. op 4 juli bracht janneke wierda uit akkrum een uitzonderlijk groot, zwartachtig insect. “hy siet gewoan yn de tún”. het bleek te gaan, zo h...

De Ka

column sake p. roodbergen hans de torenkraai is in verkade-album. it is ien fan de lêste fan de lange rige fan dizze ferneamde albums, sponsort troch de verkade-koekjefabryk yn zaandam. it meast ferneamd is de rige troch d...

De Kathûspleats

column sake p. roodbergen   krekt ien moanne nei de befrijïng fan de dútske besetter, op 16 maaie 1945, waard ik berne yn grou. wy wennen suver njonken de pleats fan de bruorren kaastra. om ús hûs hinne l...

De Linde (Linebeam, Tilia cordata)

column sake p. roodbergen   eén dag na haar achttiende verjaardag nam kroonprinses amalia officieel zitting in de raad van state. na afloop plantte amalia een boom in de tuin van het paleis aan de haagse kneuterdijk.   het planten v...

De Protter

(sturnus vulgaris) column sake p. roodbergen   de twa bekendste fûgels om hûs en hear binne de mosk en de protter. yn it hollânsk: de huismus en de spreeuw. de protter is, net allinnich yn ús lân, mar yn h...

De Reiddomp fan de Modderige Bol

column sake p. roodbergen   “we hawwe in wetterbolle sjoen, op de modderige bol”, wie it boadskip fan anneke goerres fan akkrum. tegearre mei styn de vries fearen se op de middei fan dy fiifde septimber fan de w...

De Wesp en het nest

column sake p. roodbergen vrijwel niets meer was er van het nestkastje te zien. van het gat van de mezenkast al helemaal niks. voor man koolmees en zijn vrouw was de toegang geheel versperd. het ene nest c...

De Wylch (Wilg, Salix)

column sake p. roodbergen   okkerdeis sloech de wjerljocht yn, yn in wylgebeam oan de leppedyk by akkrum, tusken it ein fan de akkrumer bebouwing en de pleats fan jentsje geydanus. it wie goed rekke: ien fan de t...

Echt judasoor

(echt judasear,auricularia auricula-judae) column sake p. roodbergen   paddenstoelen, zwammen, hebben in het verleden de meest vreemde namen gekregen. wat te denken van eikhaas, levermelkzwam en oorlepelzwam. bij de gekke namen van paddenstoelen en zwammen hoort zeker ook het e...

Ekster en Ransuil in gevecht om de oude Plataan

column sake p. roodbergen   niet altijd is het in de natuur pais en vree. in de hoogste takken van de statige, oude plataan op het terrein van coopersburg in akkrum, begon dit voorjaar een eksterpaartje te nestelen. z...

Franse veldwesp

column sake p. roodbergen frânske fjildwesp, polistes dominula geen paniek! de franse veldwesp is voor de mens totaal niet gevaarlijk. dat geldt wél voor de gewone wesp, de zogenoemde limonade-wesp. die kan vervelend zijn! de franse veldwesp is b...

Gerzen, Siggen en Rusken

column sake p. roodbergen begjin maart ferskynt myn nijste natoergids yn de fryske taal. dizze kear is it ûnderwerp fan de natoergids de gerzen, siggen en rusken yn ús lân.   gauris tinke wy dêr net oan, mar der k...

Gewone Engelwortel (Angelica sylvestris)

column sake p. roodbergen   eind april, begin mei kunnen bermen compleet wit kleuren door de bloei van fluitenkruid, een algemene kruidachtige plant die de friese naam piipkrûd draagt. een half jaar later lijkt die witte zoom er n...

Giele Hôfsjonger

(spotvogel, hippolais icterina) column sake p. roodbergen   de bargefeart rûn eartiids fan de stasjonswei yn grou nei it noarden tusken nûmer 28 en 30 del. dêr bûgde de brede feart om it perseel 28 hinne en rûn nei i...

Glyfosaat

column sake p. roodbergen   het gebeurt niet zo vaak dat de eeg-landen in europa over een zaak besluiten die de gezondheid van iedere europeaan kan raken. dat gebeurde op vrijdag de dertiende van de maand oktober. “moet h...

Grote Teunisbloem

(grutte nachtpit, oenothera glazioviana) column sake p. roodbergen   in de avond vóór de langste dag van het jaar, van 20 op 21 juni, verschijnt de eerste grote gele bloem. zomaar, ploep, daar is ie! een waar wonder van d...

Grutte nachtpit

column sake p. roodbergen grote teunisbloem, oenothera glazioviana yn de jûn fan de 9e juny fan dit jier bloeiden de earste trije blommen fan de grutte nachtpit yn ús tún. op trije ferskillende planten! wat in timing. it w...

Grutte oranje bekerswam

(aleuria aurantia) column sake p. roodbergen   “fluoresearjend oranje”, sa beskreau joke de kleur fan de swam. de poddestoel groeide yn it groffe donkere grint yn de tún. har moaie foto is al acht jier âld; de opfallende swam h...

Hazzenút (Hazelaar, Corylus avellana)

column sake p. roodbergen   ridende tusken it hearrenfean en drachten, en ek fierderop ek as men trochrydt nei grins, sjocht de oplettende rider hjir en dêr tusken it griisdonkere fan de beamkes oan de siidkanten fan de a...

Heaflinter

column sake p. roodbergen hooibeestje (coenonympha pamphilus linnaeus 1758) de heaflinter is in typyske deiflinter fan it blaugerslân. hy heart by de groep fan de sâneachjes. in ynventarisaasje yn de tachtiger jierren yn it fryske gea-natoergebiet unlân fan j...

It Koweblomke

column sake p. roodbergen   strieljende wite lintblomkes en in hert fan giele buiskeblomkes. leppelfoarmige blêden –mei lytse hierkes- yn in woartelrozet; blomkes allinnichsteand op in stâltsje. de wite lintblomkes wyt mei gauris oan de ein wat pearsread. b...

Junymoanne, simmertiid

column sake p. roodbergen   yn in normaal jier is de moanne juny de earste moanne fan de simmer. alles groeit en bloeit. de aaien binne út en de jonge pykjes groeie op. de winterske foertafels kinne oprêden w...

Kanadeeske goes (Canadese gans, Branta canadensis)

column sake p. roodbergen   yn de nasjonale fûgelwrâld komme tal fan net-lânseigen soarten foar. ien dêrfan is de kanadeeske goes. in grutte, en troch syn kleuren opfallende fûgel, dy’t benammen yn de hjerst yn ús provinsje te s...

Kantsitter

column sake p. roodbergen   yn de noardwestlike hoeke fan it tynjebosk leit in moaie fiver. it tynjebosk is in besit fan de natoerterrein-behearder staatsbosbeheer. dizze fiver leit op ús rûte as we fytse nei boarnburgum, om dan o...

Kievit (Ljip, Vanellus vanellus)

column sake p. roodbergen   op 8 december van het oude jaar ontving ik van ben koks een prachtige foto van twee kievitmannetjes die duidelijk onenigheid hadden. wijd uitgespreide vleugels, poten in afweerhouding, venijnige blik. ben vroeg mij o...

Kikkerts

column sake p. roodbergen   hûnderten swarte stipkes yn in trochsichtige slymlaach: wa’t net oant peaske wachtsje kin, mei no al begjinne mei aaien te sykjen. nee, gjin ljipaaien, mar de aaien, of better: aaikes, fan de kikkert. t...

Kleine beestjes

column sake p. roodbergen   het is de engelse hommeldeskundige dave goulson die de wereld de ogen geopend heeft over de betekenis van de kleine beestjes (‘little creatures’).   goulson is geboren in 1965 en heeft met zijn boeken en h...

Kleine Plevier

column sake p. roodbergen lytse bûnte wilster het is rond een halve eeuw geleden dat rond akkrum aan dorpsuitleg werd gedaan. wegen, industrieterreinen en nieuwe woongebieden werden verzonnen en aangelegd. een en andere betekende veel wroeten in de a...

Klimop

(klimmerblêd, hedera helix) column sake p. roodbergen klimop is een van de meest bekende planten, van het bos en in de tuin. vaak bekend onder latijnse naam hedera. een bosplant die tot wel twintig meter hoogte in andere b...

Klimop (Klimmerblêd, Hedera helix)

column sake p. roodbergen   “klimop, ook wel eiloof, veil of ifte genoemd, is een groenblijvende, houtige liaan uit de klimopfamilie. de plant groeit op vochtige, voedselrijke grond langs muren en ook schoorstenen, en tegen bomen waaraan de p...

Kolibryflinter

(kolibrievlinder, macroglossum stellatarum) column sake p. roodbergen   yn myn natoerkollum fan juny kaam hiel efkes in lid fan de groep fan de pylksturten op it aljemint: de moaie oaljefantsflinter dy’t yn it hollânsk groot avondrood neamd wurdt. ien f...

Koninginnenpage

(swellesturtflinter,papilio machaon) column sake p. roodbergen   eigenlijk is de koninginnenpage een opvallende dagvlinder van het mediterrane gebied, van de landen rond de middellandse zee zoals italië, zuid-frankrijk en spanje. maar de laatste tijd wordt de prachtige vlinder steeds v...

Koperwiek

(readwjuk, turdus iliacus) column sake p. roodbergen   ik zag er zeven. tamelijk ver weg in de kale, hoge berk bij de buren. maar toch goed herkenbaar aan hun flanken, rossig! de kijker bevestigde mijn gedachte. die rood-oranje flank e...

Koweblomke en Gewoane pendelsweefmich

column sake p. roodbergen     in protte wylde planten hawwe yn it frysk in namme dy’t der op wiist dat wy yn in agraryske provinsje wenje. se binne neamd nei in bist fan op en om it boerehiem o...

Maitiid!

column sake p. roodbergen   de temperatueren binne de hiele winter al heech. meteorologen sizze dat dizze temepratueren no al in folle moanne foarútrinne op wat fyftich jier lyn normaal wie. elkenien kin dat mei eigen eagen en e...

Mouwekrûper (IJle dravik, Anisanta sterilis)

column sake p. roodbergen yn ús lân komme yn it wyld likernôch 120 soarten gers foar. as je de grutte flakten modern boerelân oanskôgje liket it faak mar om ien soart te gean: ingelsk raaigers (engels raaigras; f...

Nije natoergids oer spinnen, wantsen en sweefmiggen

column sake p. roodbergen   oer in pear wiken ferskynt in natoergids oer fyftich spinnesoarten, fyftich wantsesoarten en fyftich soarten sweefmiggen. fan de spinnen komme der yn ús lân sa’n seishûndert soarten foar. oan wantsen en sweefmiggen telt &...

Oranjetipje

(oranjetipke, anthocharis cardamines) column sake p. roodbergen   het coronavirus legt ons ongekende beperkingen op. ‘normale’ uitstapjes gaan even niet door. vliegreizen naar verre oorden lijken nog bij een andere tijd te horen. tegelijkertijd opent het virus ook een a...

Reade roggeblom

(bolderik, agrostemma githago) column sake p. roodbergen   lykas yn de simmer fan it jier 2019 kleurden de seamen fan de leppedyk tusken akkrum en grou ek dit jier wer alderprachtichst. mannich fytser naam it dykje dat sa hearlik m...

Scholekster (Strânljip), vogel van het jaar 2023

column sake p. roodbergen   als een vogel tot ‘vogel van het jaar’ wordt gekozen, betekent dat meestal niet veel goeds. dat is bij de strânljip ook duidelijk het geval. deze vogel hoort qua talrijkheid vanouds bij de t...

See-earn (Zeearend, Haliaeetus albicilla)

column sake p. roodbergen   hermann schlegel skriuwt yn 1852 oer de see-earn: “bezoekt, uit het oosten en noordoosten komende, ons rijk, vooral de kuststreken, in het najaar, en blijft niet zelden den geheelen winter over”.   ik lês dit y...

Soldateknoop en Swartteistergroukopke

column sake p. roodbergen   folle mear minsken as ik allinnich sille de gewoante hawwe om sieden fan planten út oare streken mei te nimmen om dy thús yn potsjes of in apart hoekje yn de tún út t...

Stikels en deiflinters

column sake p. roodbergen in stikel (hollânsk: distel) yn ’e bloei te sjen yn it agraryske lân is tsjintwurdich in útsûndering. boeren hawwe net folle op mei ditsoarte fan wylde planten. eartiids wie de situaasje oars. mei i...

Sweefmiggen op it Klimmerblêd (Klimop)

column sake p. roodbergen   yn middelpuntnûmer 20 joech ik oandacht oan in trijetal skermblommen. de foto liet in blomskerm sjen mei tal fan ynsekten, gauris sweefmiggen, dy’t sa betiizjend op wespen lykje. dizze kear in ferfolch op i...

Torenvalk (Reade wikel)

column sake p. roodbergen iedereen met ook maar een kleine beetje belangstelling voor vogels kent hem of haar, de torenvalk, die de friezen reade wikel noemen. een logische naam die friese, eigenlijk zelfs logischer dan de nederlandse, w...

Tuinvlindertelling 2023

column sake p. roodbergen   in het weekend van vrijdag t/m zondag 7 tm 9 juli werd de jaarlijkse, landelijke vlindertelling gehouden. er werden in alle twaalf provincies gezamenlijk maar liefst 52.533 vlinders geteld. de top tien bestond u...

Unwaarsfûgels (Stormmeeuw)

column sake p. roodbergen   yn ús provinsje is oeral wol wetter te sjen. marren en puollen, kanalen en sleatten. gjin rivieren mar wol beken. by’t hjerstmis is op en boppe de grutste wetters altyd wol miuweguod te f...

Velduilen floreren met veel veldmuizen

column sake p. roodbergen door romke kleefstra   in zowel 2014 als 2019 leidde een ongekende uitbraak van veldmuizen tot tientallen broedgevallen van velduilen in friese weilanden, ook in midden-fryslân.   in 2014 ging het naar schatting om een 50 paar, i...

Vroegeling

(skroedsje, erophila verna  linnaeus 1758) column sake p. roodbergen   op 12 februari werd op de interessante gratis website nature today het nietige, maar o zo mooie voorjaarsplantje vroegeling benoemd tot ‘stoepplantje van de week’.   een eretitel voor een onopvallend o...

Wederiken

column sake p. roodbergen   in heel veel particuliere tuinen wordt de kleur geel ingevuld door de kruidachtige plant met de naam wederik. eigenlijk zelfs grote wederik (lysimachia vulgaris = gewoon). veel materiaal van deze opvallende plant komt u...

Wilde zwaan (Cygnus cygnus)

column sake p. roodbergen   in ons land komt een aantal verschillende zwaansoorten voor. de bekendste is natuurlijk de knobbelzwaan. wij kennen hem allemaal: rode snavel en zwarte knobbel boven op die snavel; bij het mannetje groter dan b...

Zaagje, een klein tweekleppig schelpdier

column sake p. roodbergen op zaterdag 22 maart organiseerde naturalis te leiden op schiermonnikoog bij paal 7 de vierde schelpenteldag. een internationaal gebeuren over maar liefst west-europees 400 km strand! wie strand zegt, zegt schelpen. een bezoekje a...

Zeearend

(see-earn, haliaeetus albicilla) column sake p. roodbergen   de lente is met al zijn jonge leven het seizoen van de voortplanting in de natuur. de moderne techniek maakt het mogelijk die ontwikkeling binnenshuis intiem mee te maken. de webcam i...