It Koweblomke
Friesland - 30-04-2024
Column
Sake P. Roodbergen
Strieljende wite lintblomkes en in hert fan giele buiskeblomkes. Leppelfoarmige blêden –mei lytse hierkes- yn in woartelrozet; blomkes allinnichsteand op in stâltsje. De wite lintblomkes wyt mei gauris oan de ein wat pearsread. Bloeit it hiel jier troch. De wittenskiplike (Latynske) namme wiist dêrop: Bellis perennis L., dat betsjut: “moai, it hiele jier troch”. Yn perennis sit it Frânske wurdt année, dat jier betsjut.
De wichtichste perioade fan de bloei is fan april oant en mei septimber. Groeit ek wol (wer) yn meande bermen. It foargeande wurdt ferteld yn elke floara oer it Koweblomke: it leafke fan de miede, Madeliefje. De L. wiist op de nammejouwer fan de plant, de ferneamde Sweedske biolooch Carolus Linnaeus, dy’t libbe fan 23 maaie 1707 oant 10 jannewaris 1778. Linneaus promovearre op 23 juny 1735 ôf oan de Universiteit fan ús Harderwyk yn Gelderlân!
Dit tige algemiene Koweblomke waard yn it ôfrûne foarjier keazen ta ús nasjonale blom. Neidat de Skries (Grutto) al earder útroppen waard ta ús nasjonale fûgel. It Koweblomke waard keazen út in groep fan fiif nominearre rivalen: Koweblomke, Pinksterblom, Piipkrûd (Fluitenkruid), Hynsteblom (Paardenbloem) en Ljippeblom (Wilde kievitsbloem) striden om dizze bysûndere status. Eins wie dy Ljippeblom wat in frjemde nominaasje tusken de oare fjouwer dy’t allegearre tige algemien binne.
Dizze Ljippeblom mei bekende plant wêze, mar is yn it wyld in seldsume ferskining, dy’t yn ús lân allinnich foarkomt op inkelde plakjes yn dellingen fan rivieren, lykas op plakken by Swol (Zwolle). De foto lit it Koweblomke sjen mei in algemiene deiflinter, de Lytse fjoerflinter.
Boarnen:
List fan Fryske Plantenammen & Plantkundige beneamingen (Fryske Akademy nûmer 1034, Botkerige 31, 2009)
Blommen (2e natoergids fan Sake P. Roodbergen, 2013)
Tekst en foto: Sake P. Roodbergen, Akkrum
