Legitieme portie of kindsdeel?
Grou - 09-03-2021
Column door:
Notariskantoor Mirjam Bos
Als ouders overlijden en er geen testament is, hebben hun kinderen recht op een wettelijk erfdeel. In een gezin met vier kinderen erft ieder kind 1/4e gedeelte van de erfenis. Als ouders besluiten dat ze één of meer kinderen willen onterven, kan dat uitsluitend in een testament geregeld worden. Een kind kan een onterving aanvechten door binnen vijf jaar na overlijden van een ouder een beroep op zijn of haar legitieme portie te doen, ook wel het kindsdeel genoemd. Het kind, de wettelijke term is legitimaris, krijgt dan recht op een geldbedrag. Dit geldbedrag is zes maanden na het overlijden opeisbaar, tenzij de ouder een langstlevende partner heeft.
De legitieme portie is gelijk aan de helft van het wettelijk erfdeel. In een gezin met vier kinderen is de legitieme portie 1/8e gedeelte. Voor de berekening van de legitieme portie wordt de nalatenschap vermeerderd met alle schenkingen die de ouders vijf jaar voor hun overlijden hebben gedaan. Verder worden alle schenkingen die zij ooit aan hun kinderen hebben gedaan meegeteld.
Als blijkt dat een kind minder erft dan het kindsdeel waar hij of zij recht op heeft, kan er ook een beroep op de legitieme portie worden gedaan. Alles wat een kind bij leven al gekregen heeft, komt in mindering op de berekende legitieme portie. Niet alleen kinderen, maar ook kleinkinderen, hebben recht op een legitieme portie.
In een maatschappij die aan het veranderen is, waarbij mensen rijker zijn geworden en de familiebanden losser, wil men zelf bepalen wie men tot erfgenaam wil benoemen. Mensen met kinderen kunnen dat niet, omdat kinderen nog altijd een wettelijk recht hebben op de helft van de nalatenschap. Als uit een testament blijkt dat één van de kinderen onterfd is, komt dat vaak hard aan. Dit kind kan inzicht eisen in alle uitgaven van de ouders die van invloed zijn geweest op de nalatenschap. Het gevolg is bijna altijd ruzie in de familie en langdurige rechtszaken, waarvan de kosten ten laste van de nalatenschap komen. Men vraagt zich nu steeds vaker af of deze wettelijke regeling in stand moet worden gehouden. Zijn de gedachten achter de legitieme portie nog reëel? Moeten kinderen nog in bescherming genomen worden?
Het Centrum voor Notarieel Recht van de Radboud Universiteit in Nijmegen heeft samen met Netwerk Notarissen onderzoek gedaan naar het maatschappelijk draagvlak van de legitieme portie. Het rapport van dit onderzoek is gepubliceerd op 27 januari 2021 en wordt aangeboden aan demissionair minister Dekker van Rechtsbescherming. De onderzoeksresultaten uit het rapport laten zien dat de regeling van de legitieme portie zoals die nu in de wet is opgenomen niet meer op grote sympathie mag rekenen. 86% van de juridische professionals en 54% van de andere ondervraagden pleiten voor afschaffing, omdat iedereen zelf zou moeten kunnen bepalen aan wie een erfenis wordt nagelaten. Anderen pleiten voor nuancering, omdat jongeren de dupe van afschaffing van de regeling zouden kunnen worden. De onderzoekers stellen voor de huidige regeling af te schaffen, maar een bescherming te handhaven voor jongeren op het gebied van verzorging, opvoeding, levensonderhoud en studie.
Voor meer informatie over de legitieme portie of het kindsdeel bent u van harte welkom op mijn kantoor. Een telefonische afspraak of een bespreking via Facetime of Skype kan natuurlijk ook. Heeft u een onderwerp dat u graag in een volgend nummer van Middelpunt behandeld wilt hebben, stuur dan een e-mail naar info@notarismirjam.nl.
Stationsweg 1 Grou
(0566) 60 14 04
Op de foto: Notaris Mr Mirjam Bos, gespecialiseerd in scheidingsbemiddeling, erfrecht en estate planning.
Columns Notariskantoor Mirjam Bos
