Kanadeeske goes (Canadese gans, Branta canadensis)

Friesland - 07-12-2023

Column

Sake P. Roodbergen

Yn de nasjonale fûgelwrâld komme tal fan net-lânseigen soarten foar. Ien dêrfan is de Kanadeeske goes. In grutte, en troch syn kleuren opfallende fûgel, dy’t benammen yn de hjerst yn ús provinsje te sjen is. It meast op greidelân. Finneraai (‘Engels raaigras’) is foar dizze plante-iter in smaaklik hapke. Lykas de namme al seit giet it om in nijkommer yn ús lân. Wierskynlik it meast hjir telâne kommen troch ûntsnappingen út partikuliere fûgelsamlingen oeral yn ús lân. Gauris binne sokke tafallige ferskiningen goed dokumintearre, mar it kin ek gean om fûgels dy’t ûngemurken ûntsnapt binne. Op fergelykbere wize binne tal fan fûgelsoarten ús lân ynkommen. Te tinken falt oan de moaie Turkske toarteltsjes, it bêzjekleurige doke dat oeral yn ús lân har sêfte lûd hearre litte. Of oan de griene Halsbânparkyt dy’t yn ús grutte stêden syn felle, lûde kriten hearre lit.

De Kanadeeske goes hat de wittenskiplike namme Branta canadensis. Dizze namme wiist op it feit dat de soart famylje is fan in folle bekendere en ek folle talrikere goes, de Paugoes, dy’t yn it Hollânsk Brandgans neamd wurdt. De wittenskiplike namme fan dizze swart-wite goes is Branta leucopsis, de goes mei de wite kop. Eartiids wie dizze goes –in stik lytser as de grutte Kanadeeske neef- yn ús provinsje eins allinnich mar bekend fan de Anjumer Kolken, fuortby de Lauwersmar. No komt dizze goes by’t winterdei yn grutte oantallen nei ús kontreien ta om te oerwinterjen en stekt de echte wintergast Blesgoes (Kolgoes) kwa oantal nei de kroan.

Meastentiids passe de net-lânseigen fûgels dy’t har yn ús lân festigje har timing fan it brieden oan (sjoch de foto fan de Kanadeeske goes mei fiif pykjes mids maaie). Mar inkeld bewarje sokke ynfasive soarten har eigen perioade fan aaien lizzen. In aardich foarbyld fan dy lêste groep fan gasten yn ús lân is de Swarte swaan út Austraalje. Dy wetterfûgel hâldt de moannen novimber en desimber as briedtiid. Dat kin yn tiden fan fûle kjeld in roekeleaze kar wêze foar de kwetsbere pykjes.

Boarne: natoergids Fûgels, fan 2013 (4e printinge)

Tekst en foto: Sake P. Roodbergen, Akkrum

Columns Sake P. Roodbergen