Eén Brok energie

Friesland - 01-09-2020

Column

Bouwe de Boer

Projectleider

Freonen Fan FossylFrij Fryslân

Het was zaterdag 17 augustus 2030, zoals verwacht, groot feest in al de Elf Steden. Commissaris Brok straalde als nooit tevoren. Gezeten op de levensgrote ‘Skries’ werd de Commissaris op zijn gehele tour hartstochtelijk toegejuicht. Een mooier afscheid, tien jaar na zijn aankondiging in 2020 van de Friese bestuurlijke vernieuwing, had Brok zich niet kunnen wensen.

Huzarenstukje

Dat kan het gerust genoemd worden. Toen Brok in 2019 werd uitgeroepen tot de ‘beste bestuurder van Nederland’, trok hij zijn aller-stoutste schoenen aan. Tijdens het hoogtepunt van de wereldomvattende Corona-crisis maakte hij destijds bekend dat Fryslân toe was aan een bestuurlijke vernieuwing. De commissaris stelde eind 2020 een Friese burger-senaat in om de Friese bevolking meer te betrekken bij de lokale besluiten. Naar het voorbeeld van de Braziliaanse stad Porte Allegre kregen de inwoners van Fryslân vanaf juni 2021 zeggenschap over een groot deel van de Friese begroting, de zogenaamde ‘burgerbegrutting’. In maart 2021 stemde met een meerderheid van 1 stem Provinciale Staten hiermee in. Brok durfde dit voorstel in te dienen door de uitkomst van het FSP-onderzoek waaruit bleek dat het overgrote deel van de Friezen klimaatverandering, natuur, eenzaamheid, geluk, kringlooplandbouw en circulaire economie als de grote uitdagingen zagen voor de komende 10 jaar. Binnen 6 maanden kwam de Burgersenaat met een plan: ‘Gelok op Ien, Twa en Trije’. Brok had goed gekeken naar vergelijkbare processen in Ierland, IJsland en Taiwan en wist, dat het succes alleen kon worden bereikt door iedereen de kans te geven hier over mee te praten, van arm tot rijk en niet te vergeten de politici zelf. Via de website vFryslân werd hier op onverwacht grote schaal gebruik van gemaakt, de scholen maakten er zelfs een wedstrijd van. Het luidde het nieuwe tijdperk in!

Bundeling

Brok had het goed ingeschat, de broeiende onrust had zich al georganiseerd in de Friese gemeenschap. Het enige wat ontbrok was een route voor de komende jaren. En die werd dus binnen een jaar ontwikkeld en met ruime meerderheid door de Friezen zelf omarmd. De ‘brokken bundelen’ aldus de Commissaris. De energiecoöperaties, de gemeenten, de huurders, de kopers, de natuur, de boeren, ja iedereen wist wat de Friese koers werd. De samenwerking kwam nu pas echt op gang, aangejaagd door het jaarlijkse budget van 40 miljoen, waar de Friese burgers dus zelf over mochten beslissen. Net als bij Simmer 2000 en Culturele Hoofdstad is Fryslân weer van de Friezen.

De nieuwe Jacinda

Commissaris Brok werd zaterdag in IJlst door premier Kaag gehuldigd als de nieuwe Jacinda Ardern. Net als zij, de gevierde Premier van Nieuw-Zeeland, is Brok in staat geweest in luttele jaren, gedragen door de lokale bevolking een revolutie op gang te brengen en de mensen weer gelukkiger en trotser te maken op hun eigen ‘Mienskip’.

Toespraak

In zijn slotwoord zei Brok:

‘Soks kin alline yn Fyslân, it is de Friezen harren natoer!’. ‘Ik hoopje dat myn opfolger it basisynkommen yn Fryslân ek op de aginda krije sil. Dan is myn misje folslein slagge!’

De volgende dag meldden 631 Friezen zich bij de huisarts: een hardnekkige brok in de keel…

Afbeelding: Geert Wind, Workum

Op de foto: Bouwe de Boer