Mouwekrûper (IJle dravik, Anisanta sterilis)

Friesland - 28-05-2025

Column

Sake P. Roodbergen

Yn ús lân komme yn it wyld likernôch 120 soarten gers foar. As je de grutte flakten modern boerelân oanskôgje liket it faak mar om ien soart te gean: Ingelsk raaigers (Engels raaigras; Fryske namme: Blikgers, wittenskiplike namme: Poa annua). De wittenskiplike (Latynske) namme foar de famylje fan de gerzen is Gramineeën. De Fryske nammen foar de gerssoarten binne faak hiel âld en ek hiel moai. Hiel faak lykje se neat op de Hollânske namme. Wat te tinken fan Mollesturtsje foar Geknikte vossenstaart, en Bjint foar Pijpenstrootje.

Gauris hawwe se in dúdlike agraryske achtergrûn. Yn eardere tiden kamen yn it agraryske lân in grut tal ferskillende gerzesoarten foar. Dy krigen ek gauris in moaie, mar somtiden ek wûnderlike namme. Hiel faak is de eftergrûn fan sa’n namme net mear al te dúdlik. Werom de Grote vossestaart (Alopecuris pratensis=greide) dy’t no folop yn bermen yn de bloei stiet yn it Frysk Kúndergers neamd wurdt is folslein ûndúdlik. Hat it wat mei de plaknamme De Kúnder te krijen?

In aardich lyts gerske dat eartiids gauris yn de daam stie nei in fjild ta is Mûzeweet. Weet betsjut Tarwe. De Hollânske namme is Kruipertje.

In hiel aardigenien is de Mouwekrûper, letterlik mouwenkruiper. It is de Fryske namme foar IJle dravik, in heech en útstuoljend gers dat yn prinsipe frij algemien foarkomt yn bermen. It liket der sels op dat dit gers wat tanimt. It giet om in grut gers dat wol mear as ien meter heech wurde kin.

De Fryske namme hat dit gers grif krigen troch de eigenskip dat it gers himsels omheech wrot tusken it fel en de mouwe fan it boesgroentsje. Dat hat te krijen mei de tige fine wearheakjes oan de stâle en it blêd.

Tekst en foto: Sake P. Roodbergen, Akkrum

Boarne: Gerzen, Siggen en Rusken (de njoggende natoergids, Utjouwerij Wijdemeer, Dokkum, april 2025)

Columns Sake P. Roodbergen