Torenvalk (Reade wikel)

Friesland - 04-02-2025

Column

Sake P. Roodbergen

Iedereen met ook maar een kleine beetje belangstelling voor vogels kent hem of haar, de Torenvalk, die de Friezen Reade wikel noemen. Een logische naam die Friese, eigenlijk zelfs logischer dan de Nederlandse, want op een toren zie je zelden een Torenvalk.

Allereerst houdt deze kleine roofvogel niet zozeer van de drukte van een dorp of stad. En ten tweede is het de vraag of de toren hem wel zijn geliefde voedsel verschaft: muizen. De Friese naam drukt ook beter uit dat alles wat met deze valk te maken heeft, iets heeft met de kleur rood. Allereerst zijn verenpakje en ten tweede het bijna rolronde ei. In onze jeugdjaren, toen het verzamelen van eieren van wilde vogels nog was toegestaan –ja, zulke tijden hebben bestaan- was het bemachtigen van het ei een prestatie. De Reade wikel maakte zijn/haar nest in hoge bomen. Niet zelden door de strijd aan te gaan met een ekster in de beginfase van de broedtijd. Want waar de Ekster een opbouw maakt boven op het nest, daar kan de Wikel volstaan met het bodemdeel.

Op veel plekken is het zien van het ‘wikeljen’, het bidden zoals de Hollander dat noemt, een nog niet zeldzaam beeld. Maar toch: de systematische vogeltellingen door vrijwilligers van Sovon bijvoorbeeld, wijzen uit dat de stand van de populatie Torenvalken terugloopt. De nummer-één-plek van de groep van de roofvogels wordt al een tijdje niet meer ingenomen door onze kleine valk, maar door de veel grotere, bruingekleurde roofvogel, de Buizerd. Deze Mûzebiter –de Friese naam wijst op zijn hoofdvoedsel- is bekend van de kilometerpaaltjes langs onze grote wegen. De achteruitgang van de Torenvalk met maar liefst 75 % ten opzichte van de jaren vijftig van de vorige eeuw is reden voor Sovon om dit jaar 2025 uit te roepen tot Jaar van de Torenvalk.

Tekst: Sake P. Roodbergen, Akkrum

Foto: Sieds Tjepkema, Grou

Columns Sake P. Roodbergen