Friesland - 09-03-2021

column

Doarpshilligen

troch Abe Westra, amateur-historikus

Yn de Midsiuwen wiene alle tsjerken oan in hillige tawijd. De alterstien hie in romte wêr’t in oerbliuwsel fan de hillige ynsetten waard. Nei de reformaasje yn 1580 wiene dy nammen net mear nedich.

Hoewol guon plakken de namme fan harren tsjerke yn eare holden hawwe. No by it yn stân kommen fan de Protestantske Tsjerke wurdt der fakentiids werom grypt op de âlde namme. Yn dizze searje binne we fan doel om , as it mooglik is, de namme wer nei foaren te bringen en út te sykjen wa’t de hillige wie en syn betsjutting.

We begjinne by hûs. De tsjerke fan Akkrum wie tawijd oan de hillige Laurentius of Sint Laurens.

Laurentius (ûngefear 225 Spanje – 256 Rome)

Laurentius hie en wichtige fûnkje yn Rome. Hy behearde de hillige boeken en it ark dat brûkt waard by de mis. Dêr by wie hy administrateur by it fersoargjen fan de 1500 earmen. Syn titel wie aartsdiaken.

Yn 528 set keizer Valerianus it kristendom bûten de wet. It doel dêr fan wie dat de keizer it besit fan de tsjerke brûke kin om in oarloch te fieren.

De tsjerke giet ûndergrûnsk fierder. As straf wurde der in tal diakens oppakt en fermoarde. Ek Laurentius is dêr by. De keizer lit him yn earsten libje. De keizer easket it besit fan de tsjerke op. Hy lit Laurentius frij om dit op te heljen. Neffens it ferhaal ferkeapet Laurentius it en dielt de opbringst ûnder de earmen út. Laurentius wurdt wer mei lege hannen oppakt. Hy wurdt martele. Hy wol neat sizze. Dan komt er foar de rjochter. Hy hat der foar soarge dat der in protte earmen stiene. Hy seit tsjin de rjochter: ‘Sjoch, dêr steane de skatten fan de tsjerke.’

Neffens it ferhaal is Laurentius roastere. Ek wurdt er wol sein dat hy ûnthalze is.

Syn nammedei is 10 augustus.

Hy is de patroan fan bibliotekarissen en de boekhâlders. Ek de earmen kine hin oanroppe.

Yllustraasje: In ôfbylding fan Laurantius yn in Sweedse tsjerke. ( Wiki Commons)